Yahudilik/Musevilik, İsevilik/Hrisityanlık, Hinduluk, Sabilik, Süryani ve Ermeni Ortodoks Hrisityanlıkları ve diğer Hristiyan mezhepleri, Kürt Yezidliği ve İslam/Müslümanlıkta (E.H.Yazır Kuran Tefisiri) namaz hakkında derleme yazımı sizlere sunuyorum.
DEĞİŞİK DİNLER VE MEZHEPLERDE NAMAZ
Hicaz Arapları ve Arap Yarımadasında Namaz;
Resmi ve heykeli yapıla
mayan Sümer baş tanrısı
Aan/Anu kıyamda.
|
Bu dinlerin hepsi de şeytan ibadeti temelli dinlerdi. Sümer, Babil, Asur, Mısır, Hint, Pers/İran ve Grek dinlerinden bir çok katkılar barındırıyorlardı.
Bu yüzden Hint, Fars (İran), Grek (Yunan) dilleri ve dinlerine ait tanrıları, kutsallarına rastlamak olasıdır.
Yukarıda sayılan dinlerin hepsinin yaratılış efsanelerinde ortak "dişi şeytan gök ana" vardır. Bu gök ana, 12 Burcu, Büyük-Küçük Köpek takım yıldızlarını ve beş gezegeni toplam güneş sistemi çevresinde 63 gök cisminin, dünya gezegeni hariç anasıydı.
Allah'ın Üç kızları El Lat, El Uzza ve Menat |
Kabe, piramitler, Zigguratlar ve her türlü tapınak onun rahmini temsil ediyordu. Sümer'de İnanna/İştar, Filistin'de Aşera, Yemen'de Er Ruda, Harran'da Er Ruha, İran'da Anahita, Hint'te Aditi, Mısır'da Isıs (Aysis), Greklerde Afrodit hep aynı recm edilerek huzurdan kovulmuş (Euzubillahimineşşeytanirracim-Nahl 16: 98. Kur'an'ı okuduğun zaman, o kovulup
taşlanmış şeytandan Allah'a sığın!) Gök Analardı.
Kabe'de de Arap kabilelerinin inançlarına göre Ay tanrısı Sin/Hubel/Allah'ın üç kızı, Ulu Granikalar/Kuğular olarak bilinen El Lat, El Menat ve El Uzza'dan birisi bu gök anaydı.Genellikle El Lat ve El Uzza daha çok Gök Ana olarak kabul görüyordu.Kâbe'nin siyah örtüsü, Mısır dininde gök ana olan Nut/Maat'ın insanlara görünmemek için "Siyah tül çarşaf/elbise giymesinin Arap dinine geçmiş hali olduğundan "Göğün Örtüsü" olarak örtülüyordu. Bu örtü hala aynı renkte kullanılmaktadır.
Kâbe binasının çevresi, Gök Ana/Güneş tanrıçasının/Dişi Şeytanın Işıklarını temsilen beyaz bir çember ve ondan yayılan yollar şeklinde düzenleniyordu.Güneş tanrı-çası, büyük Gök Ana'nın ağzından girince akşam oluyordu.
Siyah Gök ana örtüsü ile örtülmüş, güneşi temsilen
çember ile çevrilmiş, etrafına ışınlar yayan
GÜNEŞ EVİ, GÖK ANA EL UZZA' NIN RAHMİ
|
Ortak olarak öğle ve ikindi gibi gündüz namazları kılmak, güneşin dünyaya hakim olduğu vakit olduğundan "onun egemenliğine "şirk koşmak" sayıldı.ğından kılınmıyordu.
Mısır'dan kovulan ilk kavimlerden olan Aramiler/Sabiler Ay tanrısına tapınmaya başlayınca önceleri "Adem ikindi vakti yaratıldı" diyerek İkindi namazı kılmaya başladılar. Bu sonraları öğle namazını da kapsadı.
Kısaca cahiliye devrinde Kabe'nin etrafında böyle dikilmiş veya konulmuş birtakım taşlar vardı ki, bunlara hürmet ve tazim ederler ve üzerlerinde kurban keserlerdi. Hatta bunlara bile kurban keserlerdi.
Sabilik Maide 5: 62
"es- SÂBİÎN" : Kırâetlerin çoğunda
"hemze" ile (yukarda yazıldığı gibi), Nâfi ve Ebu Ca'fer
kırâetlerinde de "hemze"siz "es-sâbîn",
"es-sâbûn" okunur ki bunda ya "hemze"nin "yâ"ye
kalbi (dönüştürülmesi) ile veya aslında "hemze"siz olarak
"sâbî"nin çoğulu olmak üzere iki vecih (şekil) düşünülmüştür.
,
Abbasiler devrinde Yunan eserlerini Arapça'ya tercüme
eden Sâbit b. Kurre gibi filozof ve mütercimler bunlardan idi. da: "Ebu'l-
Hasen Sâbit b. Kurre el- Harrânî, Harran'da oturan sâbi'eden idi. Mezhebiyle
ilgili vergiler, farzlar ve sünnetlere dair; ölülerin kefenlenmesi ve
defnedilmesine, inançlarına, temizlik ve pisliğe dair risaleleri vardır. Oğlu
Sinan b. Sâbit, Hürmüs'ün "Nevâmis"ini Arapçaya çevirmiştir. Ve
deniliyor ki, "sâbiûn"un nisbeti (sâb) adır.
Bu da İdris aleyhisselâmın oğlu (Tât) dır (Thoth/Djehuti/Yehudi/ Lah) diye zikredilmiştir.
KİTAB-I MUKADDES’TE DİNİ TEMİZLENME (ABDEST)
RAB Musa’ya şöyle dedi: “Yıkanmak için tunç bir kazan yap. Ayaklığı da tunçtan olacak.
Buluşma Çadırı ile sunağın arasına koyup içine su doldur. Harun’la oğulları ellerini, ayaklarını
orada yıkayacaklar. Buluşma Çadırı’na girmeden ya da RAB için yakılan sunuyu sunarak
hizmet etmek üzere sunağa yaklaşmadan önce, ölmemek için ellerini, ayaklarını yıkamalılar.
Harun’la soyunun bütün kuşakları boyunca sürekli bir kural olacak bu.”
(Kitab-ı Mukaddes, Çıkış 30:17-21.)
Yahudiler sabah (şahrit), öğle (minha) ve akşam (arvit) olmak üzere günde üç
kez ibadet ederler. Bu ibadetlerinde On Emir (Şema),[5] dua (tefila), Tevrat’tan bir
bölüm (sidra) ve peygamberlere ait kitaplardan birer bölüm okurlar. Cemaatle
yapılan ibadetlerde cemaat ayakta durur (amida). Haham, rulolar halindeki
Tevrat’ı çıkarır ve oradan okur, cemaat de bu okuyuşa sesli olarak katılır.
Cemaat ibadet esnasında dolaşabilir ve birbiriyle konuşulabilir. Yahudiliğe
göre, her yerde, her zaman ve her faaliyetin sonunda Rabb’imiz Allah’a dua
edilebilir.
HRİSTİYANLIKTA NAMAZ
YAHUDİLERE TEPKİ OLARAK HRİSTİYANLIKTA DUA
“Dua ettiğiniz zaman ikiyüzlüler gibi olmayın. Onlar, herkes kendilerini görsün diye havralarda ve caddelerin köşe başlarında dikilip dua etmekten zevk alırlar. Size doğrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almışlardır. Ama siz dua edeceğiniz zaman iç odanıza çekilip kapıyı örtün ve gizlide olan Babanız’a dua edin. Gizlilik içinde yapılanı gören Babanız sizi ödüllendirecektir. Dua ettiğinizde, putperestler gibi boş sözler tekrarlayıp durmayın.
Onlar söz kalabalığıyla seslerini duyurabileceklerini sanırlar. Siz onlara benzemeyin!..”
(Kitab-ı Mukaddes, Matta, 6/5-8.)
Hristiyanlık’ta
uzun bir süre düzenli bir ibadet uygulaması olmadı. Daha sonraları Yahudilerden
etkilenerek günlük sabah ve akşam ibadetleri yapılmaya başlandı. Günümüzde Hristiyanlar
günlük olarak iki vakit ibadet etmektedirler. Genellikle güneş doğarken ve
ikindi vakti duasına önem verilmektedir. Sabah duası, Kitab-ı Mukaddes’ten
geceyi emniyetle geçirten Rabb’e hamd ve şüküre dair mezmurlar okunmasıyla
başlar, ardından ilahiler okunur ve nihayet bir dua ile bitirilir. Akşam duası
da yine günü huzur ve emniyet içinde geçirmenin şükrü ve geceyi huzurla geçirme
isteğidir. Katoliklerde bu dualar cemaat halinde aleni olarak her gün
kiliselerde yapılmaktadır. Akşam duası aile içinde veya bir kilisede
yapılabilir. Tefekkür duasında şahıs diz çöker, duanın sözlerini, mezmuru,
Pater noster vb. bir duayı kelime kelime düşünür ya da Kitab-ı Mukaddes’teki
bir pasajı tefekkür eder. İbadetler kilisede papazların öncülüğünde toplu halde
yapılmaktadır. İbadet esnasında Mezmurlardan ve İncil’den parçalar, dualar ve
ilahiler okunmaktadır. Kiliselerde yapılan ayin; rahiple cemaat arasında
konuşma, tevbe, günahların bağışlanması için Kitab-ı Mukaddes’ten parçalar
okuma şeklindedir. Kutsal kitap okunurken ayağa kalkılır, Pazar ayininde (messe),
diğer günlerdekinden farklı olarak, duruma göre bir vaaz ve inanç tazeleme
vardır. Hz. İsa’nın sıfatları sayılırken cemaat diz çöker. Pazar ayininde,
ayrıca, oturma ve ayakta durma da bulunmaktadır.[7] Din adamları ise saat 3, 6, 9,
11, 12 ve gece yarısı gibi vakitlerde de dua ederler.
Hinduistler sabah, öğlen ve akşam olmak üzere günde üç kez ibadet yaparlar. Bir Hindu, sabah gün doğmadan kalkar. Hinduizm’in besmelesi olan “Om” kelimesiyle tanrının ismini anar. “Om” sözcüğü; ibadet ve yemek öncesinde,
Vedalar’ı okumaya ve her işe başlarken söylenir. Yüzünü doğuya dönerek oturur. Vücuduna su serper. Derin bir tefekküre dalınarak nefes kontrol altında tutulur. Kutsal sözleri ve sözcükleri sükûnet içerisinde durmadan tekrarlar. Kutsal kitapları okumak da ferdi ibadettendir. Öğle ve akşam ibadetlerinde de benzerini tekrarlar. İbadet öncesinde saçlar başın üzerinde toplanır, ayaklar ve belden yukarısı çıplak bir biçimde doğuya doğru yönelinir ve bağdaş kurulup oturulur.
İbadetlere boru çalınarak başlanır. Mabetlerdeki ibadetleri rahipler organize ederler. Rahiplerin görevi, tanrıların bakımıdır. Putu yıkar, yağlar ve elbise giydirirler. Önünde ışıklar yakar, çiçek ve yemek sunarlar. Mabede gelen bir Hintli, manevi temizliğin yanında maddi temizliğe de büyük önem verir. Bunu sağlamak üzere mabetlerin yanında temizlik için yapılmış banyo veya havuzlar vardır. Bir tür abdest veya dini temizlenme diyebileceğimiz bu gelenek günümüzde de devam etmektedir.
Süryâni Ortodoks Kilise’nin ibadet çeşitleri arasında, İslâm ibadet şekillerine en büyük benzerlik arz edeni namazdır. Süryâniler kaç vakit nasıl namaz kılıyorlar?
Namaz sadece Müslümanlara değil, İslamiyetten önceki ilahi dinlerde de müminlere emrolunan bir ibadetti. Bunun en somut göstergesi Türkiyeli Süryâniler arasında görülmektedir. Onların namaz ibadetlerinde İslamiyetin öngördüğü namaz ile büyük benzerlikler söz konusudur. Günümüzde, dünya Hıristiyanları arasında ibadetlerderinde secde görülen iki topluluk Ortodoks Süryâniler ile Ermenî Gregoryen Kilisesi mensuplarıdır.
Süryâni Ortodoks Kilise’nin ibadet çeşitleri arasında, İslâm ibadet şekillerine en büyük benzerlik arz edeni namazdır. Süryânilerin namazında müslümanlardan farklı olarak rükû yoktur. Süryanice’de namaz (salat), Slutho kelimesi ile ifade edilmekte ve dua anlamına gelmektedir. Bu kelime hem namaz hem de dua anlamında kullanılmaktadır.
Süryani inancına göre Hz. İsa vaftiz olduktan sonra namaza başlamıştır. Bu yüzden bir insan namaz kılarsa imanlı olduğunu belli etmiş olur. Namaz bir Süryâ’nin ilk vazifesidir. Bir Hrıstiyan asla namazsız kalmamalı, her daim yüzünü Rabb’e çevirmelidir.
Rabb’e tesbih ve şükür ederek, onun rahmet ve yardımını talep etmelidir. Namaz insan için yiyecek ve giyecek kadar önemlidir ve lüzumludur.
Süryaniler Nasıl Namaz Kılarlar?
Süryânilerde namaz, cemaatle ve bireysel olmak üzere iki türlü kılınır.
Bireysel namaz kişinin tek başına Allah’la başbaşa kaldığı, evinde ve işyerinde kılabildiği namazdır. Cemaatle namaz ise toplu halde Tanrı’nın evinde veya başka bir mekanda kılınabilir.
Kilise kurallarına göre Süryânilerde gün, akşamdan başlıyor.
Namaz sıralanışı da buna göre, akşam, yatsı, gece yarısı, sabah, öğle ve ikindi vakitlerinde olmaktadır.
Günümüzde bunlar birleştirilerek sabah ve akşam olmak üzere iki vakit halinde icra edilmektedir.
Süryani kilisesinde kıble doğudur.
Mısır'dan kovulan ilk kavimlerden olan Aramiler/Sabiler Ay tanrısına tapınmaya başlayınca önceleri "Adem ikindi vakti yaratıldı" diyerek İkindi namazı kılmaya başladılar. Bu sonraları öğle namazını da kapsadı.
Peygamber Muhammet'e yasak edilen namaz da "Orta Namazları" dedikleri bu namazlardı. Yoksa, Mecusi olan Kureyşliler günde iki vakit (akşam/sabah) namazları zaten kılıyorlardı.
Hint Jainistlerinin (Can dincileri) mezhebi olan Digambaralar (Göğü Giyinenler) yani, erkekleri çıplak gezen dindarlar, beyaz giyinenlerinden Sabilere, Yahudilere ve Hristiyanlara kadar herkes gelir burada hac ederlerdi.Kabe çevresinde çıplak tavaf, gayrimüslümlerin hac etmeleri Haz. Muhammet tarafından Mekke'nin fethinden sonra yasaklanmıştır.
KURBAN VE KÂBE PUTLARI
Maide 10.Ayet tefsirinde Kurban ve KÂBE’DE Putların
durumları;
Kâbe siyah Gök Ana örtüsü etrafında putlarıyla |
Kısaca cahiliye devrinde Kabe'nin etrafında böyle dikilmiş veya konulmuş birtakım taşlar vardı ki, bunlara hürmet ve tazim ederler ve üzerlerinde kurban keserlerdi. Hatta bunlara bile kurban keserlerdi.
Mekke'de olduğu gibi diğer Arap beldelerinde de böyle saygı ve hürmet
edilen putlar vardı ki "Sa'd" dedikleri taş da bunlardan biri
idi. İşte Mücahid, Katade ve diğerlerinin dedikleri gibi nusub (dikili
taşlar) bu taşlardır. Mücahid'in açıklamasına göre cahiliye
insanları bunların üzerinde kurban keserler ve isterlerse bunları daha
hoşlarına giden diğer taşlarla da değiştirirledi. İbnü Abbas
hazretlerinden de :
" Bunlar üzerinde kurban keserler ve bunlar üzerinde ihramdan çıkarlardı" diye nakledilmiştir. İbnü Cerir demiştir ki:" Bunlar asnâm (putlar) değildirler, sanem resimli olur.
" Bunlar üzerinde kurban keserler ve bunlar üzerinde ihramdan çıkarlardı" diye nakledilmiştir. İbnü Cerir demiştir ki:" Bunlar asnâm (putlar) değildirler, sanem resimli olur.
Bunlar ise üçyüz
altmış kadar dikilmiş taşlardı.
"Derler k i, üçyüzü Huzâa'da idi. Kurbanları kestikleri zaman, bunların Kâbe'ye gelen taraflarına kanları
serperler ve etleri yarıp bu taşların üstlerine korlardı. Müslümanlar: Ey Allah'ın Resulü, cahiliye halkı Kâbe'ye kan ile saygı gösterirlerdi.
Bu ise bize daha
çok layık değil mi? demişler.
Peygamberimiz "hayır"
dememişti. Bunun üzerine "Onların
ne etleri, ne de kanları Allah'a ulaşmaz. Fakat sizin takvanız ona ulaşır". (Hacc, 22/37)
âyeti inmiştir."
Yani İslâm da “kurban” konusunda eskinin devamıdır. Peygamber’in
babasının da bir “adak kurbanı” olduğunu hatırlayalım.
Bu durumda İslâm, Hicaz
Araplarından “İnsan Kurbanını” ve “360 tane puta” insan ve hayvan kurbanını ve
putlardan/ şeytan veya cinlerden medet ummayı kaldırmış, hepsini “melek” yapmış
ve sadece en büyüklerini “Tek Tanrı” ilan edip, hayvan kurbanı ve adakları
sürdürmüştür. Ayrıca iki vakit olan namazı da beş vakte çıkarmıştır.
Sabi Muhammed Konusu
Maun 107:1
Süddî'den Velid b. Muğire hakkında nazil olduğu
rivayet edilmiş, Mâverdî de Ebu Cehil hakkında nazil olduğunu nakletmiş,
rivayet edilmiştir ki:
“Ebu Cehil bir yetimin vasisi bulunuyordu. Bir gün o
yetim çırılçıplak ona gelmiş, kendi malından bir şey istemişti. Ebu Cehil onu
itivermiş ve aldırmamış idi. Kureyş'in büyükleri de çocuğa: "Muhammed'e git de sana şefaat ediversin." demişler, alay etmek istemişler. Öksüz onların
maksatlarını bilmediği için Resulullah'a gelip yardımcı olmasını istemişti.
Peygamberimiz (s.a.v) hiçbir muhtacı reddetmek adeti olmadığı için kalkmış,
onunla beraber Ebu Cehil'in yanına gitmişti. Ebu Cehil "-buyurun"
deyip merhaba etmiş ve öksüzün malını vermişti. Kureyş'liler bunun üzerine Ebu
Cehil'e serzeniş etmişler, "-sen
de sapıttın, Muhammed gibi Sabileştin" demişler. "-Hayır" demiş,
"-sapıtmadım velakin onun sağında
solunda birer harbe gördüm, vermezsem vuracak diye korktum".
Sabilik Maide 5: 62
Sümer Gök Tanrısı Enlil
kıyamda.Sabilerin Sin
Mezhebi Sümer,Babil
tanrılarınına tapınırlar.
|
,
Arapça hemze ile vezninde meşhur bir dinden diğer bir
dine çıkana denilir. "Kâmus"ta der ki, "dininden başka bir dine
çıktı" "yıldızlar doğuş yerinden çıktı" demektir. İbnü Esir de
"Minhâc"ında der ki: Bir kimse dininden başka bir dine çıktığı zaman
denilir. Kureyş, İslâm dinine gir e nlere yerinde "masbû",
müslümanlara "subat" derlerdi ki "kâdî, kudât" gibi
"sâbi "nin çoğuludur. "Sâbi'" ise gençlik, cahillik
sevdasıyla bir şeye meyletmek ve sevmek mânâsına "sabv = " ve
"sabve= "den ism-i fâildir ki "hevâî" ve "aşüfte"
demek gi b idir. Bundan başka "sâbiîn" in muhaffefi de olur. Fahruddin er-Râzî
demiştir ki, "Hemze ile kırâet (okumak), mânâyı açıklamaya daha yakındır.
Çünkü ilim ehli 'O, dinden, diğer dine çıkandır' demişlerdir". Ebu
Hayyân'ın ifadesine göre de "o, meşhur bir dinden, diğer dine
çıkandır". İşte bu mânâ, kelimenin tam Arapça olan mânâsıdır. Tam Arapça
olan bu mânâya göre "sâbiîn" ve "sâbiûn", "İslâm,
Yahudi ve Hıristiyan dinlerinden hariç olanlar" mânâsına bir genellemeyi
ifade etmiş olur ki, "müminler, yahudil e r, hıristiyanlar ve
diğerleri" demek gibidir.
Sonra, sâbie,
sâbiîn, sâbiûn veya sâbîn ve sâbûn,
eski bir din veya özel mezhebe mensup olan bir gruba, bir millete isim olarak
söylenir ki, bu mânâca kelimenin aslı Arapça olup olmadığı hakkında ihtilaf
edilmiştir. Arapça olduğuna göre zikredilen "sâbî" mânâlarının
birinden alınmıştır. Arapça olmayıp Süryâni gibi diğer bir dilden alınmış
olduğuna göre ise aslı sâbidir. Şit Aleyhisselâm'ın ikinci oğlu veya İdris
Aleyhisselâm'ın oğlu olduğu iddia edilmiştir. Bu ihtilafın özetine göre
anlaşılıyor ki bunlar kendilerine sâbiy demişlerdir. Arap da gerek bunlara ve
gerek benzerlerine sapık veya "yıldıza tapan" mânâsına sâbiî veya
sâbî demişlerdir.
Bunlar kimlerdir? Ve bu nasıl bir mezhep veya dindir?
"Kâmus"ta: "Sâbiûn Nûh Aleyhisselâm'ın dini üzere bulunduklarını
zannederler ve kıbleleri gündüzün yarısı sırasında kuzey rüzgârının estiği
yerdir" diyor. "Tehzib" de ise: "Sâbiûn bir kavimdir ki, dinleri
Hıristiyan dinine benzer. Ancak kıbleleri güney rüzgârının estiği yerdir.
Ve Nûh Aleyhisselâm'ın dininde olduklarını
söylerler". deniliyor. Tefsircilerin açıklamalarının özetine göre bunlar,
Yahudi ile Hıristiyan veya Yahudi ile Mecûsî veya Hıristiyan ile Mecûsî dinleri
arasında bir gruptur ki, hem kitap ehli denebilecek yönleri veya sınıfı, hem de
müşrik veya putperest denecek yönleri veya sınıfı vardır.
Dinlerinin aslının, İdris veya Nuh Peygamberlerin dini
olduğu da söylenmiş; esasında meleklere veya yıldızlara taptıkları ve puta
tapıcılar oldukları da söylenmiştir. Anlaşılıyor ki sâbiîlik esas itibariyle
Allah'tan gönderilmiş olması düşünülen ve fakat zamanın geçmesiyle felsefî ve
siyasî etkiler altında birçok sapmalar ve değişmelere maruz olarak bir gizlilik
veya batınîlik kazanmış eski bir mezhebdir. Ve en az bunları ilk sâbiîler ve
son sâbiîler olmak üzere düşünerek, yerine göre aralarındaki müşterek ve farklı
yönleri bulunabilecektir. Tarihî bakış açısından ilk sâbiîler; Hind'de ve eski
Mısırlılarda, Süryânîler ve Gıldânîlerde az çok bir fark ile devam etmiş bir
mezhebtir. Ve bununla beraber bu mezhebi en çok temsil edenler Süryânî ve
Gıldânîlerdir. Eski Yunan ve Rum dinleri de bunların bir yansımasıdır.
Son Sâbiîler de İsrailoğulları, İran, Yunan, Roma ve diğerleri gibi çeşitli kültür ve medeniyetler altında kalmış olan Süryânî ve Gıldânî kalıntılarıdır ki, bunlardan geri kalanları el-Cezire ve Musul taraflarındaki Nabatîler olmuştur.
Son Sâbiîler de İsrailoğulları, İran, Yunan, Roma ve diğerleri gibi çeşitli kültür ve medeniyetler altında kalmış olan Süryânî ve Gıldânî kalıntılarıdır ki, bunlardan geri kalanları el-Cezire ve Musul taraflarındaki Nabatîler olmuştur.
Tut/Lah/Yah/ Yahve/İdris |
Bu da İdris aleyhisselâmın oğlu (Tât) dır (Thoth/Djehuti/Yehudi/ Lah) diye zikredilmiştir.
Şihâbuddin Ahmed b. Fazlullah el-Ömerî
"Mesâlikü'l- Ebsâr" ında ve Ebu'l-Fidâ Tarihi'nde, Ebu'l-İsâ
el-Mağribi'nin kitabında nakledildiğine göre, "Süryân
ümmeti, ümmetlerin ilkidir. Ve bunların milletleri sâbiîn
milletidir. Bunlar dinlerini Şit ve İdris Peygamberlerden aldıklarını
söylerler. Şit'e yakıştırdıkları bir kitapları vardır, buna "Suhuf-i
Şit" ( Şit'in sayfaları) derler.
Bunda kerem (cömertlik), şecaat, doğruluk, yakına taraftarlık
gibi ahlâki güzellikler ve iyilikler zikredilmiş ve emredilmiş, kötülükler
zikrolunup bunlardan çekinilmesi emrolunmuştur. Sâbiîlerin bir takım ibadetleri
de vardır.
Bu cümleden
olarak yedi vakit namazları vardır ki beş vakti Müslümanlarınkine uyar.
Altıncısı kuşluk, yedincisi de gecenin tam altıncı saatindedir. Namazları niyet
ve bir de başka bir şey karıştırılmamak itibariyle Müslüman namazına benzer.
Rükûsuz ve secdesiz cenaze namazları da vardır. Otuz veya yirmi dokuz gün oruç
da tutarlar. Oruç ve fıtırlarında hilale riayet ederlerdi.
Yahudilerde Abdest ve Namaz;
KİTAB-I MUKADDES’TE DİNİ TEMİZLENME (ABDEST)
RAB Musa’ya şöyle dedi: “Yıkanmak için tunç bir kazan yap. Ayaklığı da tunçtan olacak.
Buluşma Çadırı ile sunağın arasına koyup içine su doldur. Harun’la oğulları ellerini, ayaklarını
orada yıkayacaklar. Buluşma Çadırı’na girmeden ya da RAB için yakılan sunuyu sunarak
hizmet etmek üzere sunağa yaklaşmadan önce, ölmemek için ellerini, ayaklarını yıkamalılar.
Harun’la soyunun bütün kuşakları boyunca sürekli bir kural olacak bu.”
(Kitab-ı Mukaddes, Çıkış 30:17-21.)
Sabi Yahudilerin Bereket Tanrıları Molek'e
bebek kurbanı sunmaları ve namaz
kılmaları.
|
Yahudiler
ibadetlerinde kıble amacıyla yüzlerini doğuya (misrah), Kudüs
yönüne çevirirler. İbadetlerinde özel kıyafet kullanırlar. Kenarları saçaklı,
üzerinde Tevrat’tan parçalar yazılı bir dua şalını (tallit)
namaz esnasında omuzlarına atarlar. Üzerinde Tevrat’tan bazı ayetlerin[6] yazılı olduğu şeritlerle bağlı
iki küçük siyah deri kutucuğu (tefilin) alınlarına ve sol
pazularına bağlarlar. Gerek tallit, gerekse tefilin erkekler tarafından sabah
ibadetinde giyilir. Her birini giymenin öncesinde belirli dualar okunur.
HRİSTİYANLIKTA NAMAZ
Başlangıçta
Hristiyanlar da, tıpkı Yahudiler gibi ibadet ederlerdi. Birlikte Mabed’e
giderlerdi. Sonraları Mabed’e gitmeleri yasaklandı. Yahudilere
duydukları tepkileri, ibadet konusunda bir takım değişikliklere sebep oldu.
Örneğin, başlangıçta Hristiyanlar Eski Ahid’in Mezmurlar bölümünden dualar
okurlardı. Daha sonra Yeni Ahit’ten okumaya başladılar. Diğer bir örnek ise
Cumartesi yaptıkları dua ve ayini Pazar gününe almışlardır. Kendi ibadet
usullerini geliştirerek son akşam yemeği ve vaftiz etrafında kümeleştiler.
“Dua ettiğiniz zaman ikiyüzlüler gibi olmayın. Onlar, herkes kendilerini görsün diye havralarda ve caddelerin köşe başlarında dikilip dua etmekten zevk alırlar. Size doğrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almışlardır. Ama siz dua edeceğiniz zaman iç odanıza çekilip kapıyı örtün ve gizlide olan Babanız’a dua edin. Gizlilik içinde yapılanı gören Babanız sizi ödüllendirecektir. Dua ettiğinizde, putperestler gibi boş sözler tekrarlayıp durmayın.
Onlar söz kalabalığıyla seslerini duyurabileceklerini sanırlar. Siz onlara benzemeyin!..”
(Kitab-ı Mukaddes, Matta, 6/5-8.)
İsa-Meryem-Ana/Oğul tanrı ve
tanrıça kavramı Hristiyanlıktan çok
eskilere uzanır.
|
Dünya
Hristiyanları arasında yalnızca Süryani Ortodoks ve Ermeni Gregoryen
Kilisesi’nde secdeli ibadet vardır. Secde ritüelinin sade bir şekilde başın öne eğilmesi, belden
aşağıya eğilmek (Rüku) ve yere kapanarak
(Secde) alnın yere değdirilmesi şeklinde üç ayrı uygulaması bulunmaktadır. Ayrıca
Maniheistlerin ibadeti (namazı) da secdelidir.[8]
HİNDULARDA NAMAZ
Hindu Besmelesi "Om" ile "Allah" adının yazılış benzerliği |
Vedalar’ı okumaya ve her işe başlarken söylenir. Yüzünü doğuya dönerek oturur. Vücuduna su serper. Derin bir tefekküre dalınarak nefes kontrol altında tutulur. Kutsal sözleri ve sözcükleri sükûnet içerisinde durmadan tekrarlar. Kutsal kitapları okumak da ferdi ibadettendir. Öğle ve akşam ibadetlerinde de benzerini tekrarlar. İbadet öncesinde saçlar başın üzerinde toplanır, ayaklar ve belden yukarısı çıplak bir biçimde doğuya doğru yönelinir ve bağdaş kurulup oturulur.
İbadetlere boru çalınarak başlanır. Mabetlerdeki ibadetleri rahipler organize ederler. Rahiplerin görevi, tanrıların bakımıdır. Putu yıkar, yağlar ve elbise giydirirler. Önünde ışıklar yakar, çiçek ve yemek sunarlar. Mabede gelen bir Hintli, manevi temizliğin yanında maddi temizliğe de büyük önem verir. Bunu sağlamak üzere mabetlerin yanında temizlik için yapılmış banyo veya havuzlar vardır. Bir tür abdest veya dini temizlenme diyebileceğimiz bu gelenek günümüzde de devam etmektedir.
SÜRYANİ VE ERMENİLERDE NAMAZ
(Süryani Kilisesi netinden alıntıdır.)
Süryâni Ortodoks Kilise’nin ibadet çeşitleri arasında, İslâm ibadet şekillerine en büyük benzerlik arz edeni namazdır. Süryâniler kaç vakit nasıl namaz kılıyorlar?
Namaz sadece Müslümanlara değil, İslamiyetten önceki ilahi dinlerde de müminlere emrolunan bir ibadetti. Bunun en somut göstergesi Türkiyeli Süryâniler arasında görülmektedir. Onların namaz ibadetlerinde İslamiyetin öngördüğü namaz ile büyük benzerlikler söz konusudur. Günümüzde, dünya Hıristiyanları arasında ibadetlerderinde secde görülen iki topluluk Ortodoks Süryâniler ile Ermenî Gregoryen Kilisesi mensuplarıdır.
Süryâni Ortodoks Kilise’nin ibadet çeşitleri arasında, İslâm ibadet şekillerine en büyük benzerlik arz edeni namazdır. Süryânilerin namazında müslümanlardan farklı olarak rükû yoktur. Süryanice’de namaz (salat), Slutho kelimesi ile ifade edilmekte ve dua anlamına gelmektedir. Bu kelime hem namaz hem de dua anlamında kullanılmaktadır.
Süryani inancına göre Hz. İsa vaftiz olduktan sonra namaza başlamıştır. Bu yüzden bir insan namaz kılarsa imanlı olduğunu belli etmiş olur. Namaz bir Süryâ’nin ilk vazifesidir. Bir Hrıstiyan asla namazsız kalmamalı, her daim yüzünü Rabb’e çevirmelidir.
Rabb’e tesbih ve şükür ederek, onun rahmet ve yardımını talep etmelidir. Namaz insan için yiyecek ve giyecek kadar önemlidir ve lüzumludur.
Süryaniler Nasıl Namaz Kılarlar?
Süryânilerde namaz, cemaatle ve bireysel olmak üzere iki türlü kılınır.
Bireysel namaz kişinin tek başına Allah’la başbaşa kaldığı, evinde ve işyerinde kılabildiği namazdır. Cemaatle namaz ise toplu halde Tanrı’nın evinde veya başka bir mekanda kılınabilir.
Kilise kurallarına göre Süryânilerde gün, akşamdan başlıyor.
Namaz sıralanışı da buna göre, akşam, yatsı, gece yarısı, sabah, öğle ve ikindi vakitlerinde olmaktadır.
Günümüzde bunlar birleştirilerek sabah ve akşam olmak üzere iki vakit halinde icra edilmektedir.
Süryani kilisesinde kıble doğudur.
Süryânilere göre namaz esnasında secde;
a- Sade bir şekilde baş eğilir
b- Belden itibaren eğilinir.
c- Yere kapanıp alnın yere değdirilmesi. (Yere kadar kapanıp tüm ve vücut ve alnın yere değdiriliş ritüelinin kimi Hindularda da görülmektedir)
Katolik Hristiyanlıkta Namaz Kılmak Yoktur
Namaz günün belli saatlerinde (sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı) gerçekleştirilmesi emredilen bazı ayetler okunarak ve belirli hareketler yapılarak gerçekleştirilen bir ibadet şeklidir.
Hristiyanlıkta namaz kılmak yoktur ama dua vardır. Dua aracılığıyla Tanrı'ya yaklaşır sevinçlerimizi dertlerimizi sıkıntılarımızı ve kaygılarımızı O'nunla paylaşırız.
İsa Mesih’in vaftiz olduktan sonra namaza başlamasiyla ilgili bir ayete Kutsal Kitap’ın hiçbir yerinde kesinlikle rastlanmamaktadır.
Ama İsa’nın sık sık sessiz bir yere çekilerek dua ettiğini Kutsal Kitap’ta sıkça görüyoruz. ‘Bu sözleri söyledikten yaklaşık sekiz gün sonra İsa yanına Petrus Yuhanna ve Yakup`u alarak dua etmek üzere dağa çıktı’(Luka 9:28). ‘O günlerde İsa dua etmek için dağa çıktı ve bütün geceyi Tanrı`ya dua ederek geçirdi’(Luka 16:12).
Süryani ortodokslar ve Ermeni Gregoryanlar namaz kılarlar mı?
Kudüs'e doğru dönerek secde ederler ki bu uygulama Kutsal Kitap'ta vardır. Bildikleri ezberlenmiş duaları tekrarlarlar ve genel ihtiyaçlar için dilekte bulunurlar. Protestanların dışında Ortodoks ve katolikler Tanrı’yla kişisel bir ilişki kurmak yerine ne yazık ki ezberlenmiş kalıplaşmış duaları bir kaç kez tekrarlayarak İsa Mesih’in Matta 6:7’de söylemiş olduğu bu uyarıyı gözardı etmektedirler. '
Dua ettiğinizde putperestler gibi boş sözler tekrarlayıp durmayın. Onlar söz kalabalığıyla seslerini duyurabileceklerini sanırlar’(Matta 6:7). İsa Mesih bizlere Matta 6:5-15’te nasıl dua etmemiz gerektiğini öğretirken namaz kılmaktan hiç sözetmedi.
Şekilcilikle ezberlenmiş dualarla belli yönlere dönerek ya da belli hareketleri yaparak Tanrı’ya yaklaşamayız.
O’nu hoşnut edemeyiz. Tanrı her zaman her yerde ve her yöndedir. O bizlerin ruhta ve gerçekte tapınmamızı ister. ‘Tanrı ruhtur O`na tapınanlar da ruhta ve gerçekte tapınmalıdırlar’(Yuhanna 4:24).
İran Zağros dağlarında yaşayan Yezidi Kürtlerinde Namaz ve zikir ibadetleri;
Maun Suresi'nde huzursuz, gafletle namaz kılan, gösterişçi cahiliyye Araplarının davranışları kınanmaktadır.
"Güneşin batıya yönelmesinden, gecenin karanlığına kadar namaz kıl. Sabah vakti de namaz kıl. Zira sabah namazı, görülmesi gerekli bir namazdır."(İsra Suresi, ayet 78)
Yunus 10/5 “Güneşi ziyâ, ayı nûr yapan odur…”
Enbiya 21/33 “Geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı yaratan odur. Her biri bir yörüngede yüzer.”
Yasin 36/38-40 “Güneş kendine ayrılmış yolda akıp gider. Bu, güçlü ve bilgili olanın koyduğu ölçüdür. Ayada da menâzil belirledik; sonunda kuru hurma salkımının sapına döner. Güneş ayı yakalayamaz. Gece, gündüzü geçemez. Her biri bir yörüngede yüzmektedir.”
Furkan 25/45-47- Furkan 25/45-47Rabbini görmedin mi; gölgeyi nasıl uzatıyor? Emretse hareketsiz kılardı. Güneşi ona delil yapmıştır. Sonra gölgeyi yavaşça kendine çeker[8]. Geceyi size örtü, uykuyu dinlenme, gündüzü de yayılma vakti yapan odur.”
Alaeddin Yavuz/Alaeddin Yavuz wordpress
a- Sade bir şekilde baş eğilir
b- Belden itibaren eğilinir.
c- Yere kapanıp alnın yere değdirilmesi. (Yere kadar kapanıp tüm ve vücut ve alnın yere değdiriliş ritüelinin kimi Hindularda da görülmektedir)
Kaynak;
Kaynak: http://www.estanbul.com/hiristiyanlikta-namaz-suryani-ve-ermenilerde-namaz-ibadeti-103821.html#.U8QqT_l_v4o
Kaynak: http://www.estanbul.com/hiristiyanlikta-namaz-suryani-ve-ermenilerde-namaz-ibadeti-103821.html#.U8QqT_l_v4o
KATOLİK HRİSTRİYANLIK
Katolik din adamlarının Vatikan'da Papa'yı secde ile selamlamaları |
Namaz günün belli saatlerinde (sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı) gerçekleştirilmesi emredilen bazı ayetler okunarak ve belirli hareketler yapılarak gerçekleştirilen bir ibadet şeklidir.
Hristiyanlıkta namaz kılmak yoktur ama dua vardır. Dua aracılığıyla Tanrı'ya yaklaşır sevinçlerimizi dertlerimizi sıkıntılarımızı ve kaygılarımızı O'nunla paylaşırız.
İsa Mesih’in vaftiz olduktan sonra namaza başlamasiyla ilgili bir ayete Kutsal Kitap’ın hiçbir yerinde kesinlikle rastlanmamaktadır.
Ama İsa’nın sık sık sessiz bir yere çekilerek dua ettiğini Kutsal Kitap’ta sıkça görüyoruz. ‘Bu sözleri söyledikten yaklaşık sekiz gün sonra İsa yanına Petrus Yuhanna ve Yakup`u alarak dua etmek üzere dağa çıktı’(Luka 9:28). ‘O günlerde İsa dua etmek için dağa çıktı ve bütün geceyi Tanrı`ya dua ederek geçirdi’(Luka 16:12).
Süryani ortodokslar ve Ermeni Gregoryanlar namaz kılarlar mı?
Kudüs'e doğru dönerek secde ederler ki bu uygulama Kutsal Kitap'ta vardır. Bildikleri ezberlenmiş duaları tekrarlarlar ve genel ihtiyaçlar için dilekte bulunurlar. Protestanların dışında Ortodoks ve katolikler Tanrı’yla kişisel bir ilişki kurmak yerine ne yazık ki ezberlenmiş kalıplaşmış duaları bir kaç kez tekrarlayarak İsa Mesih’in Matta 6:7’de söylemiş olduğu bu uyarıyı gözardı etmektedirler. '
Dua ettiğinizde putperestler gibi boş sözler tekrarlayıp durmayın. Onlar söz kalabalığıyla seslerini duyurabileceklerini sanırlar’(Matta 6:7). İsa Mesih bizlere Matta 6:5-15’te nasıl dua etmemiz gerektiğini öğretirken namaz kılmaktan hiç sözetmedi.
Şekilcilikle ezberlenmiş dualarla belli yönlere dönerek ya da belli hareketleri yaparak Tanrı’ya yaklaşamayız.
O’nu hoşnut edemeyiz. Tanrı her zaman her yerde ve her yöndedir. O bizlerin ruhta ve gerçekte tapınmamızı ister. ‘Tanrı ruhtur O`na tapınanlar da ruhta ve gerçekte tapınmalıdırlar’(Yuhanna 4:24).
Namaz kılan Hrisityanları,Yahudileri, Yezidileri ve diğer gayrimüslümleri, bu yazımdan çok önceki yazılarımla deşifre etmemden sonra, AKP'nin borazanı Ülke Tv'nin Atatürk düşmanı hocasının "Hristiyanlarda namazı"işlemesi dikkat çekicidir.
YEZİDİLERDE NAMAZ
Yezidilerin
“Qawl(Kavl)” adını verdikleri ve günlük
olarak yaptıkları duaları (Namaz) vardır. Bütün kutsal metinlere “ Qawl ”
denir.
En önemli
dualardan birisi: Güneş doğarken ve batarken olmak üzere günde iki kez
yapılır. Bu duaya başlamadan önce eller, yüz ve ayaklar yıkanır(Abdest).
Seccade üzerinde veya temiz bir yerde ayakta durur vaziyette güneşe dönülür
(Kıraat), eller önce göbek hizasında bağlanır, sonra kaldırılır eller açık, el
ayaları gökyüzüne bakar şekilde tutulur ve dua okunur(Tekbir alma), Dua
bittikten sonra eller diz kapakları üzerinde olacak şekilde belden eğilmek
suretiyle rüku yapılır. Bu eylem üç kere tekrarlanır. Dizler yere konur secdeye
gidilir ve alın yere konulur, yer öpülür. Bu eylem ise iki kez tekrar edilir.
Secde yapılan yerde diz üstü oturularak eller açık, el ayaları gökyüzüne bakar
şekilde dua edilir. Böylece dua tamamlanmış olur.
Ahmet TAŞĞIN
Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Din Sosyolojisi
Bilim Dalı Araştırma Görevlisi
DİYARBAKIR / TÜRKİYE
İran Zağros dağlarında yaşayan Yezidi Kürtlerinde Namaz ve zikir ibadetleri;
İSLAM’DA NAMAZ
Meryem Suresi'nin 31'inci ayetinde Hz.İsa'nın henüz çocukken şöyle dediği anlatılmaktadır: "Beni bulunduğum her yerde yararlı kıldı. Sağ olduğum sürece bana namaz kılmayı, zekât vermeyi emretti." Hz.İbrahim de, "Rabbim beni namazını kılar yap" diye dua etmiştir.Maun Suresi'nde huzursuz, gafletle namaz kılan, gösterişçi cahiliyye Araplarının davranışları kınanmaktadır.
Kur’anda Salât kelimesinin geçtiği günlük namaz
vakitlerine ilişkin ayetler;
"Namazlara hele
orta namaza[14] Not A, dikkat edin ve Allah için
boyun eğerek kalkıp namaza durun."(Bakara Sûresi: 238)
Tefsir-2:238- Böyle
olabilmek için de bilinen namazları ve hele orta namazı üstlerine düşerek
muhafaza ediniz. Her birini dikkatle gözetip vaktinde eksiksiz olarak yerine
getirmeye devam ediniz.
Ve Allah için ayağa kalkıp divan durunuz, yani Allah
için kalkıp, önünüze bakarak, ellerinizi güzel bir şekilde tutup oynatmayarak
sessiz ve sakin ve bir boyun eğme tavrı içinde Allah diyerek namaza durunuz.
KUNUT: Bir şeye öyle
devam edip durmaktır ki taat, huşu, sukünet ve ayakta durmak mânâlarını içerir
ve dilimizde buna "divan durmak" denir. Bunun için kunut taattir,
kunut uzun süre ayakta durmaktır, kunut susmaktır; kunut huşu ve tevazu
kanatlarını indirmek ve azaların sükuna kavuşmasıdır diye çeşitli bakımlardan
tarif edilmiştir. Bir hadisi şerifte "Namazın en faziletlisi kunutu
(kıyamı) uzun olandır." buyurulmuştur ki kıyam demektir.
. Bunun için salat-ı
vüstâ anlam itibarıyla orta namaz veya efdal (en faziletli) namazdır diye ancak
iki görüş vardır. farz namazlar içinde salat-ı vüstâ (orta namaz)
melekler içinde Cebrail'e benzer. Acaba bu hangi namazdır?
1- Bu, ikindi
namazıdır. Bu görüş, Hz. Ali'den, İbnü Mes'ud'dan, Ebu Ey-yub'dan, bir
rivayette İbnü Ömer'den, Semre b. Cündeb'den, Ebu Hüreyre'den, Utayye
rivayetinde İbnü Abbas'tan, Ebu Said el-Hudri'den, bir rivayette Hz. Âişe'den,
Hz. Hafsa'dan (R. anhüm), birçok tabiînden, İmamı Azam Ebu Hanife'den, bir
kavlinde İmam Şafiî'den, Ahmet b. Hanbel'den ve Mali k 'in bazı arkadaşlarından
rivayet edilmiştir ki Resulullah Efendimiz "Ahzab" savaşı günü,
"Bizi, orta namazı olan ikindi namazından meşgul ettiler. Allah
kalblerine ve evlerine ateş doldursun." buyurmuştur. Çünkü düşmanların
savaş için hücumlarından dolayı "korku namazı" şeklinde olsun
vaktinde kılamamışlar, güneşin batışından sonra kılmışlardı. Hz. Ali de
"Biz orta namazı sabah namazı zannederdik. Nihayet Resulullah
söyledi de bunun ikindi namazı olduğunu öğrendik." demiştir.
2-Sabah namazıdır.
Bu da Hazreti Ömer'den, bir rivayette Hz. Ali'den, Ebu Musa, Muaz, Cabir, Ebu
Ümame ve bir rivayette İbnü Ömer hazretlerinden ve Mücahid'den ve İmam Malik'ten
ve bir kavilde İmam Şafiî'den rivayet edilmiştir.
3-Öğle namazıdır.
Bu da İbn Ömer, Zeyd, Üsame, Ebu Said, Aişe hazretlerinden ve bir rivayette
İmam-ı Azam'dan rivayet edilmiştir. Zeyd b. Sabit (r.a.) şöyle rivayet etmiştir
ki: "Hazreti Peygamber, öğle sıcağında namaz kılar, insanlar da
kendilerini sıcaktan koruyacak barınaklarında bulunurla r, Cemaate gelmezlerdi.
Resulullah, bu hususta söylendi. Cenab-ı Allah: 'orta namazı' âyetini indirdi
ki maksat öğle namazıdır." Yine rivayet olunmuştur ki o zaman
öğleyin Hz. Peygamberin arkasında ancak bir iki saf cemaat bulunurdu.
Resulullah: "Vallah i şu namaza gelmeyen kavmin üzerlerine evlerini
yakayım, diye gönlüme geldi. buyurmuş, bunun üzerine bu âyet inmiştir; bir de
öğle namazı, Resulullah'ın ilk defa Cebrail'in imamlığı ile kıldığı ilk
namazdır. Bundan başka cuma namazı bu vakittedir.
6- Beş vakit namazın
tamamıdır ki Muâz b. Cebel (r.a.) bu görüştedir.
"Gündüzün her
iki tarafında ve Not B, geceye yakın olan saatlerinde
namaz kıl!"(Hud Suresi: 114)11: 114. Gündüzün her iki tarafında ve gecenin
saçaklarında (gündüze yakın olan saatlerinde) namaz kıl! Muhakkak ki, iyilik
kötülükleri giderir. Bu ise, düşünebilenlere bir öğüttür.
114- Ve namazı kıl,
ve kıldır, gündüzün her iki tarafında ve gecenin zülfelerinde yani gündüzün
başlıca değişme saatlerinin ikisinde ve gecenin zülfeleri, saçakları demek olan
eteklerinde, gündüze yakın olan saatlerinde.
Zülef: Zülfe'nin
çoğuludur ve Arapça'da çoğul en az üç sayıdan oluştuğu için bu âyetteki
ifadeden anlaşılan sonuç, ikisi gündüzün taraflarında, üçü de gecenin
eteklerinde olmak üzere tam beş vakit namaz emredilmiş olduğu açıkça
bellidir.
Öğle ile ikindiye
tarafeyi'n-nehar
denilmesinin sebebi şudur: Sabah gündüzün kökü, güneşin doğuşundan öğleye
kadar geçen vakit ise gövdesidir. Zevalden sonra öğle ile ikindi de, ta
batıncaya kadar olan kısım da taraflarıdır. Şer'an de gündüz vaktinin sabah,
öğle ve ikindi olmak üzere başlıca, üç bölümü, üç tarafı vardır. Nitekim bir
başka âyette "Gündüzün tarafları" (Tâhâ, 20/130) diye gündüzün üç
tarafından söz edilmiştir. Sabah namazı güneş doğmadan önce olduğu için, sabah
ve akşam namazları "zülefen mine'l-leyl" in kapsamı içinde kalmış
olurlar. Böylece gündüz namazına iki taraf kalmış olur. Bununla beraber mutlak
anlamda "gündüzün iki tarafı" tabiri gündüzün iki ucu veya ortasının
iki yanı mânâsına geldiğinden, şer'î anlamda gündüz d e fecir vaktinden geçerli
olduğundan birçok âlim, bunun "Güneş doğmadan önce ve batmadan önce
Rabbini hamd ile tesbih et." (Tâhâ, 20/130) âyetini örnek alarak sabah
namaz 100-el-ÂDİYÂT
Âdiyât, koşan atlar
demektir. Asr sûresinden sonra Mekke'de inmiştir, 11 (onbir) âyettir. Bu sûrede
insanoğlunun nankörlüğünden, kıyamet günü ortaya çıkacak acıklı durumdan söz
edilir.
Gündüzün
taraflarından iki taraf: Öğle ile ikindi ve geceden üç zülfe: Akşam, yatsı ve sabah olmak üzere hepsi
tam beş vakit namazdır ki, ikamet aynı zamanda namaz kıldırmak anlamına da
geldiğinden bunlar cemaatle kılınan namazlardır, ikamet sünnet, cemaat
vaciptir.
Hasılı işte bu beş
vakit namazı ikame et.
"Güneşin
batıya kaymasından gecenin kararmasına kadar namaz kıl, bir de sabah namazını
kıl. Çünkü sabah namazında, gece ve gündüz melekleri hazır bulunur."(İsra Suresi: 78)
İsra 78. Ayetinde
iki farklı anlama gelen iki ayrı okuma şekli bulunur. Sabah namazını ifade eden
şekil "sabah'ın Karnı" ifadesidir. "Sabah
Kuranı" ifadesi ise sünnilerce okuyuşta tercih edilen, manada
tercih edilmeyen ifade olmuştur.
"Güneşin batıya yönelmesinden, gecenin karanlığına kadar namaz kıl. Sabah vakti de namaz kıl. Zira sabah namazı, görülmesi gerekli bir namazdır."(İsra Suresi, ayet 78)
17:78- Güneşin
batıya kaymasından, gecenin karanlığına kadar (belirli vakitlerde) gereği üzere
namazı kıl, bir de sabah namazını kıl. Çünkü sabah namazında, gece ve gündüz
melekleri hazır bulunur.
GECE (TEECCÜH) NAMAZI SADECE PEYGAMBERE AİTTİR
17:79- Gecenin
bir kısmında da sadece sana mahsus bir nafile olmak üzere uykudan kalk, Kur'ân
ile teheccüd namazı kıl, Rabbinin seni bir makam-ı mahmuda (şefaat makamına)
göndermesi kesindir.
78- Namazı devamlı
kıl ve kıldır. Güneşin zevali (batıya kayması) dolayısıyla gece karanlığına
kadar ki öğle, ikindi, akşam, yatkı vakitlerini içine alır.
Rivayet edildiğine
göre Hz. Peygamber buyurmuştur ki: "Güneşin batıya kayacağı vakitte
Cebrail geldi, bana öğle namazını kıldırdı" Sabah Kur'ân'ını da, yani
kırâeti özellikle önemli olan sabah namazını da dosdoğru kıl. Muhakkak sabah
Kur'ân'ı şahitlendirilmiştir. Ona gece melekleri de gündüz melekleri de hazır
ve şahid olur ve bütün kâinat uyanır, insanın gözle görme zevki yükselir
ÖNEMLİ ÜÇ NAMAZ VAKTİ
Kur'anda ışa
(akşam)'ın yatsı anlamında kullanıldığı bir ayet bulunur; "Ey iman
edenler, sağ ellerinizin malik olduğu ile sizden olup da henüz erginlik çağına
ermemiş olanlar, üç vakitte izin istesinler: Sabah namazından önce, öğleyin
üstünüzü çıkardığınız vakit ve akşam namazından sonra. Üçü sizin için mahremdir. Bunların dışında size
de, onlara da bir sakınca yoktur; onlar yanınızda dolaşabilirler, birbirinizin yanında
olabilirsiniz......"(Nur suresi 58.)
NAMAZ KILINMAYAN VAKİTLER
Sabah namazının kılınmasından yani güneşin doğmasından
itibaren 45 dakika içinde
Öğle ezanının okunmasına 45 veya 30 dakika kala,
Akaşam ezanına 45 dakika kala güneş batarken
Bu vakitlere Keraet vakti denilir. Kelima olarak iğrenç,
tiksinilen şey anlamına gelen Keraetin anlamına göre sabah ve öğle
vakitlerindeki keraet vaktind ekılınan namazlar mekruh (kirli), akşam
keraetinde kılınan namaz ise geçersiz sayılır.
Enbiya 21/33 “Geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı yaratan odur. Her biri bir yörüngede yüzer.”
Yasin 36/38-40 “Güneş kendine ayrılmış yolda akıp gider. Bu, güçlü ve bilgili olanın koyduğu ölçüdür. Ayada da menâzil belirledik; sonunda kuru hurma salkımının sapına döner. Güneş ayı yakalayamaz. Gece, gündüzü geçemez. Her biri bir yörüngede yüzmektedir.”
Furkan 25/45-47- Furkan 25/45-47Rabbini görmedin mi; gölgeyi nasıl uzatıyor? Emretse hareketsiz kılardı. Güneşi ona delil yapmıştır. Sonra gölgeyi yavaşça kendine çeker[8]. Geceyi size örtü, uykuyu dinlenme, gündüzü de yayılma vakti yapan odur.”
İslam’da Kıblenin
ve Orucun Değişmesi;
Bakara 2: 143 Tefsirinden;
Peygamber Efendimiz Mekke'de
iken Kâbe'ye dönerek namaz kılardı. Medine'ye hicretten sonra Kudüs'e
doğru namaz kılmaya başlamıştı ki, bunda oradaki Yahudileri İslâm'a ısındırma
çabası ve maksadı bulunduğu söylenebilir.
Peygamber Efendimiz,
Medine'ye gelip Beyt-i Makdis'e doğru namaz kılmaya başlayınca, bu iş
Araplar'ın gücüne gitti. Daha sonra tekrar Kâbe'ye dönülerek namaz
kılınması emir buyurulduğu zaman Araplar sevindi, Yahudilerin gücüne gitti:
Yahudiler, "Bu ne iş böyle, kâh buraya, kâh oraya? Bunda kesinlik ve
kararlılık olsa böyle olur mu?" diye İslâm'dan çıkıp dinden çıkanlar oldu.
Münafıklar, ipe sapa gelmez sözlerle Müslümanlar arasına şüphe ve fitne sokmaya
çalıştılar. Müslümanlardan bazıları, "Vefat eden arkadaşlarımızın
kıldıkları namazlar ne olacak?" diye telaş ve endişeye kapıldılar. İşte
bütün bunlara karşı ve daha doğrusu, kıblenin değişmesinden önce bu gibi
hallerin olabileceğine işaret etmek üzere bu âyetler inmiştir.
Kıble
Değiştrmekle Namaz Boşa Gitmez;
Şunu da iyi biliniz
ki, Allah, sizin imanda sebatınızı v e imanınızın eser ve alâmeti olarak
kıldığınız namazlarınızı ve iyiliklerinizi hiç yok etmez, kaybolmasına izin
vermez. Şu halde kıble değişmiş olunca bundan evvel kıldığınız namazlar ve
vefat eden kardeşlerinizin namazları Allah katında zayi olmaz, kaybo l up
gitmez. Çünkü Allah kesinlikle insanlara karşı pek şefkatli ve pek
merhametlidir.
Bakara 2:144-İşte Allah böyle
bir Allah'dır. Ve size bu şekilde bir sırat-ı müstakim verecek ve sabit bir
kıble gösterecektir. Hz. Peygamber, yukarıdan beri devam edip gelen bu
işaretler üzerine artık kıblenin değişmesiyle ilgili vahiy oldu: Ey Muhammed!
Biz senin yüzünün sık sık semada dönüp durduğunu görüyoruz, artık seni, pek
memnun olacağın bir kıbleye kesinlikle çevireceğiz. Şu halde sen hemen
yüzünü doğruca Mescid-i Haram'ın şatrına çevir. Yani, Kâ'be tarafına çevir.
Bu suretle eski kıble kaldırılmış ve istikbal-i kıble (kıbleye dönme) farz
olmuş oldu. emrinin gelmesini bekleyip duruyordu. Adeta semadan Cibril'in
yolunu gözlüyor ve atası İbrahim aleyhisselâmın kıblesi olan Kâ'be'ye
yönelmek için Allah'a dua ediyordu. Nihayet şu âyetler nazil
Bakara 183.ayetin tefsirinden;
Peygamberimizin Medine'ye hicretinin ilk zamanlarında Hz.
Peygamber tarafından ayda üç gün, bir de aşûre gününde oruç tutmak, bir nafile
olmak üzere emredilmişti ki, buna ilk oruç denir. Hicretten birbuçuk yıl sonra
kıblenin değişmesinden sonra Şaban ayının onunda Ramazan orucu farz
kılınmıştır.
Amerika Ohio'da, Giritli Aziz Andrew Kilisesinde,14 Nisan İsa'nın diriliş gününde
"Akşam Duası" dedikleri, şükür namazı.
Afrika Hristiyanlarında namaz;